Görünüşü Ispanağa Benziyor: Yanlışlıkla Yerseniz Birkaç Dakikada Zehirleyebilir!

İlkbaharın müjdecisi ıspanaklar tezgâhlarda yerini alırken, doğanın en sinsi tuzağı da uyanıyor. Karadeniz’in yemyeşil yaylalarından Akdeniz’in sıcak kıyılarına kadar her köşede pusuda bekleyen güzelavrat otu, ıspanağa o kadar benziyor ki, her yıl onlarca aile akşam yemeğini zehirli bir kâbusa çeviriyor. Niğde’de aynı sofrada 11 kişinin hastanelik olması, bu bitkinin ölümcül yüzünü bir kez daha gözler önüne serdi. Uzmanlar tek bir cümleyle özetliyor: “Ispanak sanıp yemeyin, yoksa sonunuz hastane olur!”

Güzelavrat Otu Nedir?

Güzelavrat otu, bilimsel adıyla Atropa belladonna, patlıcangiller ailesinin en tehlikeli üyelerinden biri olarak biliniyor. Avrupa’dan Kuzey Afrika’ya, Batı Asya’dan Türkiye’nin dört bir yanına yayılmış bu çok yıllık bitki, parlak yaprakları ve mor çiçekleriyle masum görünüyor. Hatta yüzyıllardır tıpta göz damlasından mide ilaçlarına kadar kontrollü dozlarda kullanılıyor. Ancak laboratuvar dışı bir lokma bile, vücudunuzu toksik şoka sokabiliyor. Evde yemek diye doğadan topladığınız bir avuç yaprak, kalp durmasından halüsinasyona kadar geri dönüşü olmayan hasar bırakıyor.

Peki ıspanakla güzelavrat otunu nasıl ayıracaksınız? Görünüşleri neredeyse ikiz gibi olsa da, birkaç küçük ipucu hayat kurtarıyor. Ispanak kökleri ince, açık renkli ve narinken, güzelavrat otunun kökleri kalın, sarımsı ve etli bir yapıya sahip. Yapraklara baktığınızda ise ıspanak mat ve hafif pütürlü bir yüzey sunarken, güzelavrat otu adeta cilalanmış gibi parlak, pürüzsüz ve damarları belirgin. En ufak bir şüphede dokunmadan uzaklaşın; çünkü bu bitkinin meyveleri bile çocukları cezbedecek kadar albenili ama bir o kadar zehirli.

Son Anda Hastaneye Yetiştiler

Niğde’nin Karaatlı beldesinde yaşanan trajedi, tehlikenin ne kadar yakın olduğunu kanıtlıyor. Aynı aileden 11 kişi, yol kenarından topladıkları otları akşam yemeğine kattı. Yemekten kısa süre sonra mide bulantısı, baş dönmesi ve bulanık görme şikâyetleri başladı. 112 ekipleri adeta zamanla yarışarak aile üyelerini Niğde Ömer Halisdemir Eğitim ve Araştırma Hastanesi’ne yetiştirdi. 80 yaşındaki M.Ö.’nün durumu hâlâ kritik, üç kişi yoğun bakımda tedavi görürken, şanslı olanlar taburcu edildi. Yapılan testler, sofradaki otların güzelavrat otu olduğunu ortaya çıkardı. Aile, “Ispanak sanmıştık” demekle yetindi ama o bir avuç yaprak, koca bir aileyi hastanelik etti.

Uzmanlar, özellikle köylerde, tarlalarda ve yol kenarlarında kendi otunu toplayanları uyarıyor: Emin olmadığınız hiçbir yabani bitkiyi sofranıza koymayın. Güzelavrat otu zehirlenmesinin belirtileri hızla ilerliyor; ağız kuruluğu, hızlı nabız, halüsinasyon, bulanık görme ve bilinç kaybı gibi işaretler görür görmez vakit kaybetmeden 112’yi arayın. Çünkü bu zehir, dakikalar içinde hayati organlara zarar veriyor.

Ispanak mevsimi bereket demek ama aynı zamanda dikkat demek. Pazar tezgâhından aldığınız ıspanakları bile kök ve yaprak yapısına göre tekrar kontrol edin. Doğadan topluyorsanız, bir uzmana danışmadan asla tüketmeyin. Güzelavrat otu, adının aksine “güzel” bir son getirmiyor; o son ya yoğun bakım ya da daha kötüsü. Bu ilkbaharda sofranızı zehirli bir sürprizle değil, gerçek ıspanakla donatın. Hayatınız bir yaprağa bağlı olmasın!